هفته نامه صبح اندیشه شماره 420/ شانزدهم اردیبهشت مسعود شیربچه نویسنده برگزیده دوسالانه کتاب اصفه1402

در همایش برگزیدگان دو سالانه کتاب اصفهان مشخص شد؛

مسعود شیربچه نویسنده برگزیده دوسالانه کتاب اصفهان

کتاب «تاریخ نشئه‏ جات در ایران» تالیف و تحقیق مسعود شیربچه که توسط انتشارات گفتمان اندیشه معاصر منتشر شده است به عنوان کتاب برگزیده دو سالانه ک تاب اصفهان معرفی شد.

این کتاب به موضوع بسیار پر اهمیت اما مغفولی پرداخته است که تاثیر بسیار زیادی بر جامعه داشته است.مسعود شیربچه چندین کتاب نیز ترجمه کرده است اما در مقام مولف و محقق این اثر تا کنون مهمترین اثر این نویسنده است. در بخشی از مقدمه این کتاب آمده است:

« بنیان این رساله از مقدمه ای شکل گرفت که قرار بود بر کتابِ دوست کرمانی ام، جناب پورچنگیز که در باب مضرات تریاک نوشته است، بنویسم. اما طی جمع آوری اطلاعات، رفته رفته اسناد انبوه و انبوهجتر شد و کار از مقدمه ای کوتاه بسیار فراتر رفت. اول بنا داشتم که مضمون مقدمه در باب صور خیال مواد مخدر در ادبیات فارسی باشد، اما همراه با قطعه های ادبی، مدارک تاریخی نیز فراهم آمد و بدین خاطر است که متن این کتاب مدام میان ادبیات و تاریخ در نوسان است. از یک سو انگاره ها و تخیّلات ادیبان و صور بلاغی تخدیر را جستجو می کند و از سوی دیگر نگاهی به اسناد و گزارش های مورّخان و اشارات آنها دارد و چگونگی رواج مواد مخدر. اما حقیقت آن است که برای من که دلبسته ی ادبیّات هستم، چگونگی ساخت صور خیال (ایماژ) از این دو ماده ـ بنگ و تریاک ـ و ورود آن ها به حوزه های دیگر، جذاب تر است. مگر نه اینکه این هر دو موادی گیاهی و زمینی هستند و دالانی برای راهیابی ذهن بشری به عالم مالیخولیا و تجربه ی حالات فراطبیعی؟ از این رو شاید بتوان، به قول پدیدارشناس بزرگ تخیّل «گاستون باشلار»، گفت که طبیعت ذات تجربه ی فرازمینی را در ماهیّت این دو گیاه عجیب به تخیّل آورده است. شاید صورتی از این تجربه را بتوان در شعر زیبای صائب که خود آلوده ی تریاک بود یافت که گفته است: «کاهش و افزایش این نشئه با یکدیگر است/ می خورد افیون تو را چندان که افیون می خوری»؛ در تخیّل صائب مادهجی افیون به هیولایی آدمخوار مبدل می شود. جانوری که با ولع طعمهجی خویش را می خورد. اما از سوی دیگر خود افیونی نیز جانوری است که افیون را برای نشئه ی بیشتر، زیاده مصرف می کند. این دو جانور در فضای سکر و مالیخولیایی خلوت در حال خوردن و نابودی یکدیگر هستند. در این جا افیون و آدمِ افیونی همچون عاشق و معشوقند؛ عاشقی که به پای خود در دام آمده. نشئگی از دید صائب، چالشی دو سویه است؛ هم افیونی از خوردن افیون به نشئه دچار می شود و هم افیون از خوردن و تباه کردن انسان معتاد لذت می برد و نشئه می گردد و واقعاً جز آن که همچون صائب به دام اعتیاد افتاده باشد، چه کسی می تواند این جدال و تباهی دو سویه ی مالیخولیایی را چنین زیبا به تصویر کشد.»

پیش از برگزاری مراسم دو سالانه کتاب اصفهان، مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اصفهان درباره نحوه داوری و مراحل انجام کار دو سالانه گفت: جایزه دو سالانه کتاب اصفهان بعد از دو سال وقفه به دلیل شرایط نامناسب کرونا برگزار می‌شود، که کتاب‌هایی که در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ در استان به چاپ رسیده است مورد ارزیابی قرار گرفتند. وی با اشاره به معیارهای گزینش کتاب افزود: بدیع بودن موضوع کتاب، رعایت استاندارها در ساختار، فصل‌بندی، نگارش، دستور زبان و گزینش واژگان، رعایت استانداردها در ذکر منابع و مأخذ، بالا بودن عیار علمی و محتوای کتاب، بهره‌مندی از قدرت تحلیل و استنتاج منطقی، پاکیزگی و آراستگی کتاب از حیث حروف‌چینی و صفحه‌آرایی و رعایت استانداردهای تصحیح و ترجمه، معیارها در حوزه گزینش بودند.

تمنایی اظهار کرد: کتاب‌ها در ۱۰ حوزه که در کشور مشخص و استاندارد است و یک حوزه هم کودک و نوجوان و در کل در ۱۱ گروه داوری صورت گرفته، داوری‌ها در سه مرحله انجام شد، کتاب‌ها به تهران ارسال و داوری می‌شود که خانه کتاب یک مرجع علمی معتبر در این زمینه است.

وی با اشاره به اینکه داوری در سه مرحله صورت می‌گیرد گفت: در مرحله اول تمام کتاب‌ها توسط گروه داوران ارزیابی اولیه می‌شود و آثاری که حداقل یک رأی مثبت آورده باشد به مرحله دوم می‌روند، در مرحله دوم دو داور تخصصی امتیاز می‌دهند که اگر ۷۰ امتیاز کسب شود به مرحله سوم راه پیدا می‌کنند، در مرحله آخر نشست مشترکی بین داوران و دبیر علمی جشنواره برگزار می‌شود و آثاری که بیش از ۸۰ امتیاز کسب کنند به عنوان آثار برگزیده معرفی می‌شوند.